Asgari ücrette enflasyon etkisi

Asgari ücret sadece işçilere verilen bir maaştan öte 83 milyonu etkileyen bir gösterge rakamı olduğu için büyük önem kazanıyor.

Her yıl son çeyrekte asgari ücret gündemimizde oluyor ve tartışmalar devam ediyor. Bu yılda yine asgari ücret tekrar gündeme geldi. Önümüzdeki aydan itibaren de bunun üzerinde çalışmalar yapılacak ve Aralık ayı ile birlikte Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantılarına başlayacak ve sonucu öğreneceğiz. Tabi herkesin merak ettiği konu 2022 yılı için asgari ücretin kaç lira olarak açıklanacağı. Bu rakam her ne kadar uzun toplantılar ve pazarlıklar sonucunda ortaya çıksa da geçmiş yıllardan edindiğimiz tecrübelerle bir hesap yapmamız kolaylaşıyor.

AYNI FORMÜL İŞLEDİ

Çünkü son 10 yıllık asgari ücret artışlarına baktığımızda genel olarak değişmeyen bir formülün uygulandığını görüyoruz. Bu formüle göre asgari ücret artış oranı bir önceki yılın gerçekleşen enflasyonunun üzerinde tespit ediliyor. Bu oran bazı istisna yıllar olsa bile genel olarak 3 puan ile 7 puan arasında değişiyor.

Örneğin 2018 yılında asgari ücret yüzde 14.17 oranında artırıldı. Bir önceki yıl yani 2017 yılının enflasyonu yüzde 11.92 olarak gerçekleşmişti. Böylece enflasyonun yaklaşık 4 puan üzerinde bir artış yapılmıştı.

2019 yılında ise artış yüzde 25,45 oranında yapıldı. 2018 enflasyonu ise yüzde 20.30 olarak gerçekleşmiş ve asgari ücrete bunun 5 puan üzerinde zam yapılmıştı.

2020 yılında yapılan zam enflasyonun 2 puan 2021 yılında ise 7 puan üzerinde gerçekleşmişti. Geçtiğimiz yıl asgari ücret belirlenirken pandemi şartları da göz önüne alınmış ve yüzde 21.56 oranında artış yapılarak en düşük brüt ücret 3.577,50 TL'ye yükseltilmişti. Net asgari ücret ise bu yıl 2.825,90 TL olarak uygulanıyor. 2020 yılında yıllık enflasyon yüzde 14,6 olarak açıklanırken asgari ücret artışı bunun 7 puan daha üzerinde gerçekleşti.

BU YIL NE OLABİLİR

Son 10 yılda gördüğümüz bu formülün bu yıl da tekrar işlemesini bekliyoruz. Dolayısıyla 2022 yılının asgari ücretinin belirlenirken 2021 yıl sonu enflasyonunun etkili olacağını ve aynı zamanda pandeminin getirdiği sıkıntılarında dikkate alınacağını düşünüyoruz. Hem Orta Vadeli Program hem de Merkez Bankası'nın Piyasa Katılımcıları Anketi'ne baktığımız zaman yıl sonunda enflasyonun yüzde 16,40 civarında olacağı tahmin ediliyor. Bu rakamdan yola çıktığımızda şimdiye kadar işleyen formül ile asgari ücret artışının da 5-6 puan üzerinde olacağını tahmin edebiliriz. Bu da asgari ücret artışının yüzde 22 civarında olacağını bize gösteriyor

KAÇ LİRA OLACAK?

Bu formülden yola çıkarak 2022 yılında uygulanacak asgari ücreti hesaplayabiliriz. Yani enflasyonun 5-6 puan üzerinde bir artış yapıldığında asgari ücret yüzde 22 civarında zam görecektir. Bu durumda 2022 yılında brüt asgari ücret 4.364,50 TL'ye net asgari ücret ise 3.447,50 liraya çıkabilecektir. Tabi burada küçük artış ve inişleri de hesaba katabiliriz. Bu durumda net asgari ücretin 3.300 TL ile 3.750 TL arasında bir rakama denk gelebileceğini hesaplayabiliriz. Ancak tekrar hatırlatalım ki bu hesabı yıl sonu enflasyon tahmininden yola çıkarak yapmış bulunuyoruz. Yine Asgari Ücret Tespit Komisyonu'ndan daha farklı bir karar da çıkabilir. Fakat son 10 yılda çıkan kararların hemen hepsinin aynı formülde olduğunu da unutmayalım.

NASIL BELİRLENİYOR

Asgari Ücret 15 kişilik bir komisyon tarafından belirleniyor. Burada rakamı işçi ve işveren temsilcileri belirlerken kamu hakem rolünde bulunuyor. yani pazarlığı işçi ile işveren yapıyor. 5 işçi temsilcisi 5 işveren temsilcisi ve 5 kişiden oluşan kamu temsilcisi ile birlikte komisyon 15 kişiden oluşuyor. Komisyon üniversiteler TÜİK bakanlıklar gibi kurum ve kuruluşlardan çeşitli verileri alarak değerlendiriyor.

Faruk Erdem