DİSK “Gelirde adalet, vergide adalet, insanca yaşanabilir ücret” sloganıyla başlattığı mücadelesi kapsamında asgari ücrete dair mücadele programını açıkladı. DİSK, herhangi bir rakam açıklamayarak 13 maddelik öneri talebinde bulundu.

DİSK, insanca yaşanabilir bir ücret talebiyle asgari ücret programını açıkladı. DİSK Genel Merkezinde basın açıklaması gerçekleştiren yönetim kurulu ve konfederasyon adına DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu açıklama yaptı. Konfederasyonlarının asgari ücrete dair mücadele programlarını açıklayan Çerkezoğlu, ayrıca DİSK-AR’ın hazırladığı araştırmayla “Gelirde adalet, vergide adalet, insanca yaşanabilir ücret” için atılması gereken adımları sıraladı.

“İNSANCA YAŞANABİLİR BİR ÜCRET”

Asgari Ücret Tespit Komisyonunda yer almadıklarını hatırlatan Çerkezoğlu önerileri sıralamadan önce yaptığı konuşmada, yüksek enflasyon ve alım gücünü hızla eriten bir pahalılığın yaşandığını vurgulayarak, “Gelirde adalet, vergide adalet” mücadelelerini 2024 asgari ücretinin belirleneceği aralık ayında “İnsanca yaşanabilir ücret” talebiyle sürdüreceklerini belirtti.

İnsanca yaşanabilir bir ücret istediklerini söyleyen Çerkezoğlu, “Türkiye’de ücretler, değil insanca yaşamaya, hayatta kalmaya bile yetecek düzeyde değildir. 2023 yılı ikinci yarısı için belirlenen asgari ücret, açlık sınırının dahi altında kalmaktadır. Daha da önemlisi Türkiye’de asgari ücret, dünyanın genelinde olduğu gibi sembolik, istisnai bir ücret değildir. Aksine Türkiye’de asgari ücret ortalama ücret haline gelmiştir. Merkez Bankası ve DİSK-AR verileri ile çeşitli araştırmalar asgari ücret civarında bir ücretle çalışanların oranının yüzde 50’lerde olduğunu göstermektedir” dedi.

DİSK-AR: ÇALIŞANLARIN YARIDAN FAZLASI ASGARİ ÜCRETLİ

Türkiye’nin asgari ücretiler ülkesi haline gelmesinin sebebi olarak sendikal hakların önündeki engellerle birlikte iktidarın bilinçli tercihi olduğunu vurgulayan Çerkezoğlı, “Türkiye AB ülkeleri ve ABD arasında en düşük toplu iş sözleşmesi kapsamı oranına sahip iki ülkeden biridir. Türkiye’yi grev yasaklamakla övünen bir zihniyetin yönetmesi ve sendikalaşmanın, hak aramanın önüne çıkarılan antidemokratik engeller nedeniyle her sene aralık ayında Türkiye’nin en önemli meselesi asgari ücret oluyor” diye konuştu.

DİSK-AR araştırmasından da veriler sunan Çerkezoğlu, “Çalışanların yarıdan fazlası asgari ücret civarında bir ücretle çalışmaktadır. Özel sektörde bu oran yüzde 70’lere ulaşmaktadır. Kadınlar açısından durum daha vahimdir. Kadınların yüzde 61,4’ü asgari ücret civarında bir ücretle çalışırken, yüzde 41’i ise asgari ücret dahi alamamaktadır. 7,3 milyon işçi asgari ücretin altında bir ücret almaktadır. 1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret 2023’te kişi başına gelirin yüzde 47,4’üne düştü. Bu gerilemenin anlamı asgari ücretle çalışanların göreli olarak yoksullaşmasıdır” dedi.

2013’te Avrupa’da Türkiye’den düşük asgari ücretli 14 ülke varken, 2023 yılı sonunda sadece 4 ülke kaldığını söyleyen Çerkezoğlu, “Bu ülke, bu halk, Türkiye işçi sınıfı bu tabloyu hak etmemektedir” diye konuştu.

“ASGARİ ÜCRET YILDA DÖRT KEZ GÖZDEN GEÇİRİLMELİDİR”

Çerkezoğlu, “Gelirde adalet, vergide adalet, insanca yaşanabilir ücret” için atılması gereken adımları sıralarken, bu yıl asgari ücretin bir kere zamlanacağı vurgusuna ilişkin de, “Enflasyon tek haneli rakamlara düşene kadar asgari ücret yılda dört kez gözden geçirilmelidir” dedi. Öneriler ise şöyle sıralandı:

Asgari ücret değil toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. Asıl mesele asgari ücretle çalışanlarının kapsamını daraltmak ve ücret düzeylerini toplu pazarlıkla belirlemektir. Milyonların asgari ücrete mahkûm edilmemesi için sendikal hakların kullanımının önündeki tüm engeller ve barajlar kaldırılmalı, toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. 6356 sayılı Yasa’da yer alan teşmil mekanizması işletilmeli, toplu iş sözleşmeleri sendikasız işyerlerine de uygulanmalıdır.

Asgari ücretin ülkemizde ortalama ücret haline geldiği dikkate alınarak asgari ücret tespit edilmelidir.

Asgari ücret artışında resmi enflasyon/hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışı esas alınmalıdır. Asgari ücret baskılanmış ve güdümlü resmi enflasyona göre değil geçim şartlarına ve ekonomik büyümeye göre saptanmalıdır. Hele de iktidar sözcülerinin sıkça dile getirdiği “hedeflenen enflasyon doğrultusunda ücret artışı” kabul edilemez. Ülkeyi yönetenler enflasyon hedeflerini hiçbir zaman tutturamıyorken, üstelik açıklanan enflasyon bile gerçeği yansıtmazken, hedeflenen enflasyona göre ücret artışı yapmak, milyonları daha da yoksullaştırmak anlamına gelecektir. Asgari ücret artışında dar gelirlilerin gıda enflasyonu ile kişi başına ekonomik büyüme esas alınmalıdır.

Asgari ücret yüksek enflasyon koşullarında yıl dört kez belirlenmelidir. Yüksek enflasyon koşullarında yılda bir kez asgari ücret belirlenmesi çalışanları açlığa, yoksulluğa mahkûm etmektir. Aralık 2023’te belirlenecek asgari ücretin 2024 yılı boyunca geçerli olacağına dair açıklamalar asla kabul edilemez. Enflasyon tek haneli rakamlara düşünceye kadar asgari ücretin, değil iki kez yılda dört kez güncellenmesi zorunludur.

Asgari ücret artışında yoksulluk sınırı bir kriter olarak dikkate alınmalı ve bir evde iki kişi çalıştığında yoksulluk sınırını aşan bir gelir elde etmeleri güvence altına alınmalıdır. 

Türkiye’de asgari ücretin tespitinde uluslararası standartlara uyulmuyor. Birleşmiş Milletler, Uluslararası Çalışma Örgütü ve Avrupa Konseyi standartları dikkate alınmıyor; ailesi hesaba katılmadan tek bir işçi üzerinden asgari ücret hesaplanıyor. Asgari ücret tespitine ilişkin 131 sayılı ILO Sözleşmesi onaylanmalı, Avrupa Sosyal Şartı’na asgari ücretle ilgili konan çekince kaldırılmalıdır. Asgari ücret, uluslararası standartlara uygun şekilde, işçinin ailesi ile birlikte geçinebileceği bir ücret olmalıdır.

Asgari ücret sonrası ilk vergi dilimine uygulanacak oran yüzde 10’a düşürülmelidir.

Gelir vergisi tarife dilimleri, asgari ücret artışından az olmamak kaydıyla, yeniden değerleme oranında artırılmalıdır.

Verdiğimiz uzun mücadelelerin sonucu olarak ücret gelirlerinin asgari ücret kadar kısmı gelir vergisinden istisna edilmiş olmasına rağmen istisna uygulamasının matrahtan indirim yerine vergiden indirim yoluyla yapılması nedeniyle ücretli çalışanlar asgari ücret vergi istisnasından gerektiği gibi yararlanamıyor. Asgari ücret vergi istisnası, vergiden değil, matrahtan indirim yoluyla uygulanmalıdır.

2008 yılından beri işverenlere verilen 5 puanlık SGK prim desteği işçilere de verilmelidir.

Çağ dışı damga vergisi kaldırılmalıdır.

2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı Yasa’dan önce asgari ücretten düşük emekli aylığı söz konusu değildi. En düşük emekli aylığı en az asgari ücret düzeyine yükseltilmelidir.

Devletin özel sektördeki işçilerle kamu işçileri ve kamu görevlileri arasında ayrım yapması Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırıdır. Asgari ücret en düşük kamu işçisi ücreti ve en düşük memur maaşı dikkate alınarak hesaplanmalıdır.

RAKAM AÇIKLAMADILAR

Uzun yıllar sonra DİSK olarak bu sene asgari ücrete dair bir rakam açıklamayacaklarını söyleyen Çerkezoğlu, “Çünkü bu kadar yüksek enflasyon koşullarında bugün söylediğimiz rakamın, 1-2 ay sonra, hatta ilk zamlı ücretlerin alınacağı şubat ayında uçup gideceği açıktır. Bu ülkede gelirde adalet isteniyorsa, vergide adalet isteniyorsa, bu ülkenin tüm değer ve güzelliklerini üretenlerin insanca yaşayabilmesi isteniyorsa atılması gereken adımlar bellidir. 13 madde olarak sıraladığımız bu taleplerimizin, hemen şimdi hayata geçirilmesini istiyoruz. Ve bunun için Türkiye’nin dört bir yanında mücadelemizi büyütüyoruz” dedi.  

Çerkezoğlu mücadele programı kapsamında önümüzdeki hafta, Türkiye’nin dört bir yanında örgütlü oldukları tüm iş yerlerinde bildirilerin okunup, Ankara’daki temsilciler kurulunda da bir basın açıklaması gerçekleştireceklerini, 10 Aralık’ta Ankara’da da gerçekleştirilecek emekli mitinginin ardından 11 Aralık’tan itibaren DİSK’in örgütlü olduğu bölgelerde kitlesel işçi buluşmaları yapılacağını söyledi.