Kamuda çalışan 600 binden fazla işçi kamu çerçeve protokolü ile ücret ve sosyal hak ödemelerine yapılacak zammı bekliyor. 23 Şubat’ta Türk-İş ve Hak-İş konfederasyonlarının hükümet tarafına sunduğu taslakta talep edilen yüzde 90’a yakın zam talebi karşısında aylarca teklif gelmeden yapılan görüşmeler ve en son yüzde 16 ve 17 seviyesinde yapılan teklifler yüzlerce kamu işletmesinde toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmelerini tıkanma noktasına getirdi. Harb-İş sendikasının örgütlü olduğu iş yerlerinde TİS’ler Yüksek Hakem Kuruluna (YHK) giderken Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay 15 Temmuz’dan itibaren grev kararlarının alınacağını duyurdu. Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan ise 3 Temmuz’da “Sendikalarımız gereken yerde grev kararlarını almalı. Eylem yapacak sendikalarımız hazırlık yapmalı. Grev yasağı olan yerlerde grevdeymiş gibi eylem yapmaya hazır olmalısınız” ifadelerini kullanmıştı. 

Hak-İş’e bağlı Medya-İş sendikası tıkanan TİS sürecinde görüşmelerin ilerlememesi nedeniyle grev kararı almadı ve TİS’i Yüksek Hakem Kuruluna götürmedi. Yetkisi düşen sendika yeniden yetki başvurusunda bulunup tekrar yetki aldı. Sendika açısından TİS süresinde yaklaşık 150 günlük yasal süre KÇP’nin imzalanabilmesi için yeniden kazanılmış olurken yasal anlamda yetki alındığı tarihten geçerlilik kazanacak TİS’te yılın ilk 6 ayında KÇP ile zamlanacak ücretler ve dolayısıyla oluşacak geriye dönük alacaklar TÜHİS’in uygulamadaki İnsafına kaldı. Gazetemize süreci değerlendiren TİS uzmanları kamu TİS’lerinde her iki konfederasyonun da dönem dönem bu yöntemle yeniden yetki alarak grevleri ve YHK süreçlerini ertelediğini, dolayısıyla KÇP’yi aşan zam taleplerinden feragat ettiklerini kaydederken işçiler sendikaların yetki, patron tarafı hükümetin geriye dönük zam kıskacı arasında sıkışmakta.

Bir yanda eylem yapıyor bir yandan TÜHİS’e göz kırpıyor

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünde örgütlü olan Medya-İş Sendikası, TİS sürecinin KÇP henüz tamamlanması nedeniyle yasal gün sınırına ulaştı. Medya-İş Sendikası, 7 Temmuz’da KÇP sürecine dair “Taleplerini görünür kılmak” amacıyla iş yerlerinde oturma ve siyah kurdele takma eylemi gerçekleştirmişti. Medya-İş Sendikası Genel Başkan Vekili Sinan Özer ve Genel Başkan Yardımcısı Sefa Özdemir’in de aralarında bulunduğu heyet, KÇP süreci kapsamında TBMM’de AKP Konya Milletvekilleri Ziya Altınyaldız ve Meryem Göka’yı ziyaret etti. Görüşmelerde, “Basın ve yayın işçilerinin mevcut çalışma koşulları hakkında bilgi verilirken, KÇP sürecine ilişkin çalışanların talepleri ve beklentileri” aktarıldı.

Eylemlerin yapıldığı temasların kurulduğu bu günlerde, sendika yönetimi iş yerinde grev kararı alınmadığı veya TİS’i YHK’ye taşınmadığı için ise yasal yetkisini kaybetti. Sendika, yetkisinin düşmesiyle birlikte yeniden yetki başvurusu yaptı. Bu durum işçilerin yasal grev hakkının fiilen ellerinden alınmasına neden oldu. TİS sürecine dair bilgi almak için iletişime geçtiğimiz Medya-İş Sendikası Başkan Vekili Sinan Özer, “Süreç bunu gerektirdi, iyi günler” diyerek konu ile ilgili iddiaları doğruladı.

KÇP ile yüzlerce kamu işletmesinde toplu iş sözleşmelerindeki ücret ve sosyal hak ödemelerine yapılacak zamlar belirleniyor. Çoğunlukla 2025 ocak ayı ve mart ayında son bulan toplu iş sözleşmeleri 7 aydır yapılması gereken çerçeve protokolünü bekliyor. Yasal TİS süreleri birçok iş kolunda sona yaklaşıyor. Sağlık iş kolunda Hak-İş’e bağlı Öz sağlık-İş üyesi işçiler 7 aydır ücretlerine zam almadan çalışırken Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı işçileri aralık ayından beri yeni sözleşme beklemekte. 

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünde de bağlanamayan TİS sonrasında sendikanın yetkisinin düşüşü ve yeniden alınması yasal anlamda yapılacak sözleşmenin sendikanın yeniden yetki sahibi olduğu 8 Temmuz’dan itibaren geçerli olduğu anlamına geliyor. Bu durum TÜHİS’e yılın ilk 7 ayı için KÇP ile belirlenecek zam oranlarını 475 darphane işçisine yansıtmama hakkı tanıyor. Gazetemize konuşan TİS uzmanı “Kamuda iki konfederasyondan da sendikalar yetkiyi yeniden alarak greve çıkmıyor. TÜHİS ve hükümet tarafı da yasal olarak geçmişi kapsamamasına rağmen sözleşmeleri geriye dönük zamları da vererek işletiyor” ifadeleriyle anlatıyor. Böylece sendikalar greve çıkmayarak ve KÇP’de çıkan zam oranının üzerinde bir talepte bulunmamayı taahhüt ederken TÜHİS’de bunun karşılığında zamları geriye doğru işletiyor.

İşçiler, tavizsiz bir KÇP talep ediyor

Kamu toplu iş sözleşmesine dair sendikacılar tarafından kendilerine bir bilgilendirilme yapılmadığını ve süreçten habersiz olduklarını söyleyen Hak-İş’e bağlı Öz Sağlık-İş’te örgütlü bir sağlık işçisi, “Hiçbir şekilde bizlere bir bilgilendirme yapılmıyor. 3. teklif yapılacak. TÜHİS ne kadar teklif ederlerse imzalayacaklar? Ne kadara anlaşacaklar? Haberimiz yok, bilmiyoruz. Süreçten haberimiz yok, bize en az yüzde kaç zam istediğimizi soran da yok” dedi. İşçiyi oyalamak dışında bir şey yapılmadığını belirten demir yolu işçisi ise, “Ergün Atalay verdiği sözleri neden tutmuyor? ‘Eylemse eylem, grevse grev yaparız’ dediler. İşçilerin sabredecek, bekleyecek gücü kalmadı” ifadelerini kullandı. İşçiler borç batağındayken sendika yetkililerinin saltanat sürdüğünü belirterek, “Tehlike çanları çalmaya başladı. 26 Ağustos’ta grev yapılmaya başlayacağına göre 60 günlük grev süreci 28 Haziran’da başlamış olmalı, dolayısıyla ara bulucu süreci sonucunda hazırlanan rapor 27 Haziran’da sendikaya tebliğ edilmiş olmalı. Buna göre; TÜHİS’e en geç 19 Ağustos’ta noter üzerinden tebliğ etmesi gerekiyor. Bu sebeple grev kararını en geç 14 Ağustos’a kadar alması ve uygulama tarihini açıklaması gerekiyor” dedi. Grev kararının önceden alınıp uygulama tarihinin sonraya bırakılacağını düşünen işçi, “Grevsiz kazanım olmayacağını hepimiz biliyoruz” dedi.